مقدمه: با وجود اهمیت موضوع توانمندسازی، سازمان های بیمه گر در ایران بنابه دلایلی چون مشخص نبودن معنا و مفهوم، ناشناسی عوامل دخیل و تأثیرگذار و فقدان جایگاه علمی و عملکردی آن، چندان به دنبال توانمندسازی بیمه شدگان خود نیستند. به همین دلیل مطالعه حاضر برای شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توانمندسازی بیمه‌شدگان سازمان بیمه سلامت ایران انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه با استفاده از روش آمیخته با طرح متوالی (ابتدا روش کیفی دلفی و سپس روش کمی پیمایش) و مشارکت ۱۵ نفر از متخصصان توانمندسازی و بیمه سلامت در روش دلفی و مشارکت ۴۱۴ نفر از بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت انجام شد. متناسب با هر یک از روش های عنوان شده، روش های نمونه گیری و اعتباریابی نیز مورد استفاده قرار گرفت. برای کشف عوامل، از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و برای مقایسه عوامل، از آزمون فریدمن استفاده شد.
یافته ها: پس از تعیین ۶۰ متغیر مهم و شناسایی ۱۰ عامل اصلی تأثیرگذار بر توانمندسازی بیمه شدگان که عبارتند از: خوداتکایی، رضایت شغلی، احساس از خود بیگانگی، برخورداری از سلامت اجتماعی، قدرت تصمیم گیری، برخورداری از آموزش سلامت، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، کیفیت روابط زندگی، قدرت آینده نگری و ارتقای سطح نگرش سلامت محور، مشخص شد «ارتقای سطح نگرش سلامت‌محور» و «قدرت آینده نگری» به ترتیب بیشترین و کمترین اثرگذاری را بر توانمندسازی بیمه‌شدگان بیمه سلامت ایران داشتند.
نتیجه گیری: بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت ایران بر این باورند که برای توانمندسازی بیمه شدگان باید سطح نگرش تمام سطوح دست اندرکار در این حوزه با محوریت سلامت، ارتقا یابد و در جامعه «رویکرد سلامت محور» جایگزین «درمان محوری» شود.
