مقدمه: سازمان بیمه سلامت به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های فعال در حوزه بیمه درمان ایران است که به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، ازجمله فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و روند پیر شدن جامعه، نیاز به درآمدزایی برای برابری منابع با مصارف خود دارد. این سازمان باید اقدامات مناسبی در راستای تأمین منابع مالی به منظور تحت پوشش قرار دادن بیمه درمان برای تمامی آحاد جمعیت کشور، مطابق با قوانین جاری انجام دهد. هدف از این مطالعه ارائه شیوه‌های نوین درآمدزایی در سازمان بیمه سلامت ایرانیان است.

روش بررسی: در این پژوهش ابتدا براساس روش داده بنیاد و با استفاده از نظر متخصصان این حوزه نسبت به استخراج شیوه‌های نوین درآمدزایی اقدام شد. با توجه به کمبود متخصصان تأمین مالی در حوزه بیمه درمان، جامعه آماری پژوهش شامل ۲۱ نفر از خبرگان دانشگاهی و دستگاه‌های اجرای در حوزه اقتصاد سلامت و بیمه درمان انتخاب شدند. در نهایت با فرآیند سلسله‌مراتب تحلیلی، عوامل شناسایی شده مورد تحلیل و رتبه بندی قرار گرفت.

یافته‌ها: از میان ۹ مؤلفه اصلی در تأمین درآمد سازمان بیمه سلامت که مورد مقایسه براساس گزینه‌های سرعت جذب، میزان یا حجم درآمد، پایداری و درون‌زایی درآمد قرار گرفت، با توجه به ماتریس زوجی به‌دست‌آمده مشخص شد درآمدزایی از افراد با وزن ۰.۳۱۴ در رتبه نخست  اهمیت، درآمدزایی داخلی سازمان با وزن ۰.۲۶۴ در رتبه ۲، کسب درآمد از شرکت‌های زیرمجموعه با وزن ۰.۲۲۱ در رتبه ۳، انجام فعالیت‌های تجاری و غیر بیمه‌ای با وزن ۰.۲۰۹ در رتبه ۴، درآمدزایی ناشی از آموزش و انتقال تجربیات با وزن ۰.۱۹۹ در رتبه ۵، تأمین منابع مالی از سازمان‌های دیگر با وزن ۰.۱۸۸ در رتبه ۶، وجوه دریافتی از دولت به‌عنوان درآمد با وزن ۰.۱۷۶ در رتبه ۷ و کمک‌های مردمی و سایر اقدامات درآمدزا با اوزان ۰.۱۶۵ و ۰.۱۶۳ در ترتیب اهمیت آخر است. در معیار درآمدزایی فردی مشخص شد، اهمیت اخذ هزینه مستقیم از گیرندگان خدمت نسبت به گزینه‌های فروش بیمه‌نامه‌های متنوع، ورود به عرصه بیمه مکمل و فروش خدمات به مخاطبان منطقه‌ای بسیار فراتر است.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد بار اصلی هزینه‌های بیمه درمان باید برعهده بیمه‌شدگان باشد. دولت و سازمان‌های ذی‌ربط قادر به ادامه تأمین مالی در سازمان بیمه سلامت نیستند. نتایج این پژوهش با آنچه سایر محققان مطرح می‌سازند، مقداری متفاوت است و از نظر خبرگان، تأمین مالی در سازمان بیمه سلامت باید متمرکز بر دریافت‌کنندگان خدمت باشد. در همین راستا سازمان بیمه سلامت ایران می تواند برای جلوگیری از فشار مضاعف به بیمه شدگان، از سایر اقدامات متنوع دیگر که اهمیتی برابر با اخذ هزینه مستقیم از گیرندگان خدمت دارد، استفاده کند. این راهکارها را می توان در گزینه‌های فروش بیمه‌نامه‌های متنوع، ورود به عرصه بیمه مکمل و فروش خدمات به مخاطبان منطقه‌ای به عنوان یک نهاد بیمه ای و سرمایه گذاری مشاهد کرد.

مقدمه: بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر متغیرهای سطح سلامت می تواند علاوه بر آگاهی سیاست گذاران نظام سلامت از میزان تأثیر متغیرهای اقتصادی بر سطح سلامت، امکان پیش بینی اثر نوسانات اقتصادی را بر سطح سلامت فراهم کند. هدف از مطالعه حاضر، تحلیل روند متغیرهای اصلی اقتصاد کلان ایران و بررسی تأثیر آنها بر شاخص های سلامت بود.

روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی بود. در این مطالعه به منظور شناسایی تأثیر نوسانات اقتصادی بر سلامت عمومی، روند ۴ دهه تغییرات (۱۳۵۰-۱۳۹۰) در شاخص های کلان اقتصادی و شاخص های سلامت عمومی مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های سلامت از بانک جهانی و شاخص های مرتبط با اقتصاد کلان از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران جمع آوری شد. برای شناسایی ارتباط بین متغیرها از برازش مدل رگرسیونی الگوی خودتوضیح برداری (VAR model) و آزمون علّیت گرنجر (Granger causality test) استفاده شد. تخمین مدل های رگرسیونی و آزمون های آماری مرتبط با استفاده از نرم افزار اقتصادسنجی eviews ۷ انجام شد.

یافته ها: رشد درآمد سرانه، نابرابری درآمد، و نرخ بیکاری، تأثیر آماری معناداری بر شاخص های امید به زندگی و مرگ و میر کودکان زیر ۵سال داشتند (P<۰.۰۵) و آزمون علّیت گرانجر نیز جهت تأثیر را تأیید می کرد. اختلالات نرخ ارز اگرچه تأثیر آماری معناداری بر امید به زندگی داشت(P<۰.۰۵)، اما اثر آن بر مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال معنادار نبود (P>۰.۰۵). از میان متغیرهای کلان اقتصادی تأثیر متغیر نابرابری درآمدی بر شاخص های سلامت بیشتر از سایر متغیرها بود.

نتیجه گیری: از بین متغیرهای کلان اقتصادی، تأثیر نابرابری درآمدی بیشتر و طولانی مدت تر از سایر متغیرها بود و برهمین اساس دولت می تواند با اتخاذ سیاست های بازتوزیع درآمد، از طریق کاهش نابرابری درآمدی آثار سوء نوسانات اقتصادی را بر سطح سلامت جامعه کنترل کند.

مقدمه: با توجه به اهمیت سلامت به عنوان سرمایه ای ارزشمند و دستیابی به پوشش همگانی سلامت، برخورداری از مزیت های بیمه های سلامت لازمه دستیابی به سلامت برای همه است و برهمین اساس شناسایی و تحلیل مزیت های تجمیع صندوق های بیمه های سلامت می تواند گامی موثر در این خصوص باشد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل روابط سیستماتیک مزیت های یکپارچه سازی بیمه سلامت در ایران به انجام رسید.

روش بررسی: مطالعه توصیفی حاضر در دو مرحله شناسایی و تحلیل سیستماتیک مزیت های یکپارچه سازی بیمه سلامت در ایران روی ۶۸ نفر از خبرگان و متخصصان بیمه سلامت انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات در مرحله دلفی، پرسشنامه ای ۴۰ سوالی در طیف لیکرت و در مرحله تحلیل سیستماتیک، پرسشنامه مقایسات زوجی بود. تحلیل نتایج فاز دلفی با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه ای و وزن دهی مزیت ها با استفاده از تکنیک دیمتل فازی (FUZZY DEMATEL) و با بهره‌گیری از نرم افزار MATLAB انجام گرفت.

یافته‌ها: در مجموع ۴۰ مزیت برای تجمیع بیمه سلامت در ایران شناسایی شد که با انجام فاز دلفی، ۲۹ مزیت مورد پذیرش قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل روابط سیستماتیک نیز نشان داد مزیت تولیت با مختصات (۳۱/۱ و ۳۱/۱) به عنوان تأثیرگذارترین و مزیت فرایند های عملیاتی با مختصات (۹۵۹/۰- و ۹۵۹/۰) به عنوان تأثیرپذیرترین هستند.

نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت مزیت های تولیت و تأمین مالی و تأثیرگذاری آنها بر روی سایر مزیت ها، تمرکز بر تقویت این مزیت ها در راستای حرکت به سمت تجمیع صندوق های بیمه ای و فراهم سازی زیرساخت های آن، می تواند گام موثری در این خصوص باشد. همچنین دستیابی به مزیت های بسته پایه خدمتی، پوشش همگانی جمعیت، تأمین مالی و فرایندهای عملیاتی می تواند در قالب برنامه های میان مدت و بلندمدت محقق شود.

مقدمه: مشارکت خیرین در حوزه سلامت یکی از منابع تامین مالی در نظام سلامت است. با توجه به افزایش هزینه­های نظام سلامت در سال­های اخیر و به تبع آن افزایش پرداخت از جیب مردم توجه به منابع مالی خیرین بیشتر شده است. در راستای حفظ و افزایش حمایت و مشارکت خیرین در حوزه سلامت، نیاز به شناسایی و رفع موانع و مشکلات پیش­روی آن­ها جهت مشارکت کارا و اثربخش ضروری است.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ جمع­آوری داده­ها پژوهشی توصیفی پیمایشی و از نظر نوع داده پژوهشی کیفی است. داده­های مورد نیاز با مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۴۱ نفر از خبرگان و خیرین حوزه سلامت و به روش نمونه­گیری گلوله برفی جمع­آوری گردید. جهت تحلیل داده­ها از روش «تحلیل محتوای قراردادی» استفاده شد.
یافته ها: بررسی و طبقه­ بندی مصاحبه­ها نشان داد که مشارکت کارا و اثربخش خیرین در نظام سلامت شامل چهار تم اصلی ناکافی بودن ساز و کارهای قانونی، فقدان ارتباط صحیح و مستمر با خیر، مشکلات حوزه مدیریت و تخصیص بهینه منابع و آگاهی ناکافی خیر از اولویت­ها، نیازها و مشکلات نظام سلامت و ۱۸ زیرتم می­باشد.
نتیجه ­گیری: می­توان با شناخت و رفع این مشکلات، منابع مالی و مشارکت­های خیرین را به سمت نیازهای نظام سلامت با حداکثر اثربخشی سوق داد. همچنین تقویت نهادها، ساختارها و فرآیندها، تدوین قوانین تسهیل­گر، ارتباط صحیح و مدام با خیر و شناسایی اولویت­ها و نیازها و انتقال آن­ها به خیرین حوزه سلامت، مشارکت حداکثری خیرین را تسهیل و ترغیب می­نماید.