مقدمه: نابرابری‌ها در نظام سلامت، که به‌عنوان تفاوت‌های افراد در بهره‌مندی از سلامت و تسهیلات آن تعریف می‌شود؛ از جمله عوامل تعیین‌کننده سلامت، در بین افراد و گروه‌ها به شمار می‌روند. مطالعه حاضر به‌منظور ارزیابی وضعیت نابرابری در پرداختی بیمه‌های درمان در ایران طی سال‌های اخیر (دوره مطالعاتی ۱۳۹۰- ۱۳۹۶)، طراحی و انجام گردید.
روش بررسی: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۷ و با استفاده از داده‌های پیمایش ملی هزینه-درآمد خانوار که به صورت سالیانه توسط مرکز آمار ایران انجام می‌شود، طراحی و اجرا شد. در مطالعه حاضر، نابرابری در پرداختی بیمه‌های درمانی ایران طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ سنجیده شد. بدین منظور، متوسط هزینه‌های پرداخته شده خانوارها برای بیمه‌های درمانی و متوسط هزینه‌های خانوار به تفکیک دهک درآمدی محاسبه و به کمک منحنی‌های لورنز، ضریب جینی این هزینه‌ها استخراج گردید. در ادامه به‌منظور ارزیابی عدالت در پرداخت‌های بیمهای، شاخص کاکوانی نیز محاسبه گردید.
یافته‌ها: متوسط شاخص جینی برای پرداختی بیمه‌های درمانی در بین خانوار شهری و روستایی در کل دوره مطالعه به ترتیب ۰/۳۴ و ۰/۴۷ بود. میزان شاخص کاکوانی در تمام دوره مطالعه برای مناطق روستایی، همواره مثبت (عادلانه) بوده، در حالی که مناطق شهری در سال‌های ۱۳۹۱-۱۳۹۳ منفی (ناعادلانه) بود. علاوه براین روند تغییرات متوسط شاخص کاکوانی در کل کشور از سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ کاهشی بوده که نشان‌دهنده روند ناعادلانه پرداخت‌های بیمهای در سال‌های مذکور می‌باشد. اما در سال‌های ۱۳۹۳-۱۳۹۵ روند این تغییرات افزایشی بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که وضعیت عدالت در میزان پرداختی‌های بیمه درمانی خانوارهای ایران به‌خصوص در مناطق شهری مطلوب نبوده؛ و لازم است جهت دستیابی به عدالت در پرداخت‌های بیمه درمانی خانوار، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران، ضمن بازنگری در توزیع منابع در بخش بیمهای کشور، از طریق باز توزیع منابع در مناطق شهری، در کنار ارتقای کیفی خدمات درمانی با پوشش بیمهای مناسب، حفاظت مالی بیشتری را از خانوارهای ایرانی داشته باشند.
